Формирование традиционной арабской грамматики Ənənəvi Ərəb Qrammatikasının Formalaşması Formation of Traditional Arabic Grammar

Ənənəvi ərəb qrammatikasının formalaşması ənənələrinin başlanğıcı VII-VIII əsrlərə təsadüf edir. Yeni bir dinin – İslamın bayrağı altında aparılan geniş fəthlər nəticəsində Ərəbistanın özü ilə yanaşı, bir sıra Qərbi Asiya, Şimali Afrika və İberiya ərazilərini də əhatə edən, mərkəzi Bağdadda yerləşən Ərəb Xilafəti qurulur. Ərəb dili xilafətin rəsmi, işgüzar və elmi dili olaraq qəbul edilir.
Beləliklə, xilafət bir çox ümdə vəzifələri reallaşdırmalı idi; birincisi, çoxsaylı “yerli” xalqlara ərəb dilini öyrətmək, ikincisi, klassik dilin “saflığını” sonuncu dillərin təsirindən qorumaq; üçüncüsü, Quranı-Kərimin onsuz da qaranlıq qalan hissələrini izah etmək. Təbii ki, dil problemlərinin araşdırılmasına toxunanda ərəb alimləri hind və yunan ənənələrinin kifayət qədər tanış olduqları nailiyyətlərdən yararlanırdılar.
Ərəb dilinin müəyyən qrammatik hadisələrinin təsvirləri VII əsrə aiddir. VIII əsrin birinci yarısında Dəclə və Fərat çayları hövzəsində yerləşən iki şəhər – Bəsrə və Kufədə bir-biri ilə rəqabət edən gimnaziya məktəbləri meydana gəldi. Birincisinin qurucusu İsa ibn Ömər Saqafi, ikincisininki isə Əbu Cəfər Məhəmməd ər-Ruasi sayılır. Daha sonra, ən vacib təmsilçisi İbn Cinni olan Bağdad məktəbi və nümayəndələri arasında Məhəmməd ibn Malik və İbn Sidanın adı olduğu Əndəlüs məktəbi (11-13-cü əsrlər) meydana gəldi.
Bağdadın monqollar tərəfindən fəthindən və ərəblərin tədricən İspaniyadan çıxarılmasından sonra ərəb elminin mərkəzi Misir və Suriyaya köçdü, lakin burada şərhçi və populyarlaşdırıcı fəaliyyətlər, artıq ön plana çıxmağa başladı.

The tradition of the formation of traditional Arabic grammar began in the 7th-8th centuries. As a result of extensive conquests under the banner of a new religion, Islam, along with Arabia, the Arab Caliphate was created, located in central Baghdad, covering a number of territories in Western Asia, North Africa and Iberia. The Arabic language was recognized as the official, business and scientific language of the Caliphate.
Thus, the Caliphate had to fulfill many important tasks; firstly, to teach the Arabic language to many “indigenous” peoples, secondly to protect the “purity” of the classical language from the influence of the latter languages, and thirdly to explain the already obscure parts of the Holy Qur’an. Naturally, when touching upon the study of linguistic problems, Arab scholars took advantage of the achievements of the Indian and Greek traditions, with which they were quite familiar.
Descriptions of certain grammatical events in the Arabic language date back to the 7th century. In the first half of the 8th century, competing gymnasiums appeared in two cities located in thebasin of the Tigris and Euphrates rivers Basra and Kufa. The founder of the first of them is Isa ibn Umar Saqafi, and the second is Abu Jafar Muhammad al-Ruasi. Later, the Baghdad school, the most important representative of which was Ibn Jinni, and the Andalusian school (1113th centuries), among whose representatives were the names of Muhammad ibn Malik and Ibn Sida, emerged.
After the conquest of Baghdad by the Mongols and the gradual expulsion of the Arabs from Spain, the center of Arab science moved to Egypt and Syria, but commentary and popularization activities began to come to the fore.