Əhməd Bəy Ağaoğlunun Sosial-Siyasi Baxişlari Əhməd Bəy Ağaoğlunun Sosial-Siyasi Baxişlari Socio-Political Views Of Ahmad Aghaoghlu Общественно-Политические Взгляды Ахмед Бека Агаоглу

Azərbaycan ictimai-siyasi və fəlsəfi fikir tarixində mühüm xidmətləri olan ziyalılarımızdan biri Əhməd bəy Ağaoğludur. Öz yaradıcılığında müxtəlif məsələlərə toxunan Əhməd bəy türk və İslam mədəniyyətinin inkişaf tarixini tədqiq etmiş və dünya sivilizasiyasında bu amillərin rolunu geniş araşdırmışdır. Bütün həyatı boyu həmvətənlərinin milli şüurunu, vətənpərvərlik və vətəndaşlıq duyğularını canlandırmağa çalışan Əhməd bəy bu amal uğrunda mübarizə aparmışdır. O, yaradıcılığında İslam dini və onun təməl prinsiplərini qoruyub saxlamağı vacib hesab edirdi. Ağaoğlu tövsiyə etmişdir ki, yüzillər ərzində xalqın təfəkkür və həyat tərzində hakim olan islami dəyərlər bərpa olunsun və qorunsun.
Ağaoğlunun fikrincə, müsəlmanların xilası, mənəvi, maddi və hətta siyasi yüksəlişi ancaq iki məsələnin həllindən asılıdır: qadın azadlığı və əlifba islahatı. Müsəlman qadını ancaq azadlıq əldə etdikdən sonra öz ictimai vəzifələrini məqsədəuyğun şəkildə yerinə yetirə bilər. Belə bir şəraitdə qadın öz uşaqlarına xarakter, möhkəm iradə, ictimai həyatda mühüm olan yüksək duyğular, nəcib fikirlər aşılaya bilər. Beləliklə, Əhməd bəy Ağaoğlu sosial-siyasi baxışlarında cəmiyyətin tərəqqisi və inkişafı məsələlərini tədqiq etmiş və problemlərin aradan qaldırılması üçün müxtəlif yollar aramışdır.

One of our intellectuals who played an important role in the history of socio-political and philosophical thought of Azerbaijan is Ahmad Aghaoghlu. Touching on various issues in his work, Ahmad Aghaoghlu studied the history of the development of Turkic and Islamic culture and widely studied the role of these factors in world civilization. Throughout his life, Ahmad
Aghaoghlu tried to revive national identity, patriotism and civic feelings and fought for it. He considered it important to preserve the Islamic religion and its basic principles in his work. A. Aghaoghlu recommended the restoration and protection of Islamic values, which have dominated the thinking and lifestyle of the people for centuries.
According to Agaoglu, the salvation, spiritual, material and even political rise of Muslims depends only on the solution of two issues: women’s freedom and alphabet reform. A Muslim woman can fulfill her social obligations only after gaining freedom. Under these conditions, a woman can instill in her children a character, a strong will, high feelings and noble thoughts that are important in public life. Thus, Ahmad Aghaoghlu investigated the problems of progress and development of society in his socio-political views and explored various ways to overcome problems.