Qazi Bürhanəddin və İmadəddin Nəsimi Yaradıcılığı

Creativity of Gazi Burhanaddin and Imadaddin Nasimi

Творчество Гази Бурханаддина и Имадеддина Насими

  • Салтанат Алиева (Автор) AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun elmi işçisi
Qazi Bürhanəddin yaradıcılığı özündən sonra bir çox şairlərin, o cümlədən, Nəsiminin yaradıcılığına güclü təsir göstərmişdir. Məqalədə Qazi Bürhanəddin və İmadəddin Nəsimi yaradıcılığını əlaqələndirən xüsusiyyətlər araşdırmaya cəlb olunmuşdur. İlk növbədə, bu təsirin səbəbləri araşdırmaya cəlb edilir. Məlum olur ki, bu şairlərin eyni əsrlərdə, eyni ərazidə və eyni mühitdə yaşamaları onlar arasında bağların, bənzərliklərin meydana çıxmasına səbəb olmuşdur. Sonra Qazi və Nəsimi yaradıcılığını bağlayan vasitələrdən daha çox mövzu və ideya qaynaqları üzərində dayanılır. Tədqiqat nəticəsində aydınlaşır ki, hər iki şairin mövzu və ideya qaynaqları, əsasən, eynidir. Belə ki, onların yaşadıqları Anadolu ərazisi XIV əsrdə bir təsəvvüf ocağı kimi özünü göstərirdi. Hər iki şairin yaradıcılığında təsəvvüfi ideyların əksi ilkin olaraq bunu sübut edir. Qazinin də bu baxımdan Nəsimiyə təsiri sözsüzdür. Məqalədə eyni zamanda sənətkarların yaradıcılığı arasında müqayisələr aparılır, beytlərdən nümunələr gətirilərək oxşarlıqlar və Qazinin Nəsimiyə təsiri aşkara çıxarılır.
The creativity of poet Gazi Burhanaddin (XIV century) strongly influenced many poets, including Nasimi. The article deals with the features that link the creativity of Gazi Burhanaddin and Imamaddin Nasimi. First the author involves the causes and effects of similarity to the investigation. It is cleaer that the existence of these poets in the same era, territory and environment caused the appearance of ties and similarities between them. Then the author focuses on more sources and ideas than the means associating Gazi and Nasimi’s creativity. Thus, Anatolian territory, where they lived, was indicated as a hotbed of mysticism in XIV century. Reflection of mysticism ideas in the creativity of both poets proves it again. From this point of view, Gazi’s influence is crucial in this regard. The article also compares the creativity of both artists, as well as similarities and Gazi’s influence to Nasimi creativity are also revealed by the examples given from couplets.
Творчество поэта ХIV века Гази Бурханаддина оказало сильное воздействие на творчество многих последующих поэтов и в том числе Насими. В статье к исследованию привлечены особенности, связующие творчество Гази Бурханаддина и Имадеддина Насими. Автор, в первую очередь, исследует причины этого воздействия, сходства. Выявляется, что причиной появления связей, сходств в творчестве этих поэтов стало то, что они оба жили в одном и том же веке, на одной и той же территории и в одинаковой среде. Затем автор из средств, связующих творчество Гази и Насими, в большей мере останавливается на тематических и идейных источниках и в результате исследования приходит к выводу, что они, в основном, одинаковы у обоих поэтов. Так, территория их проживания Анотолия в ХIV веке являлась очагом суфизма. Отражение суфистских идей в творчестве обоих поэтов служит подтверждением тому. И влияние Гази с этой точки зрения безусловно. В статье также проводится сравнительный анализ творчества обоих мастеров слова, выявляются сходства и влияние, Гази на Насими с приведением примеров из бейтов.
Библиографические ссылки

Səfərli Ə., Yusifli X. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi (qədim və Orta əsrlər), Bakı: Ozan, 2008, 696 s.

İsmayıl Hkmət. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. I cild, Bakı: Azərnəşr, 1928, 291 s.

R.Azadə Mənəvi dünənimiz bu günün işığında. Bakı: Elm, 2011, 596 səh.

Mirzağa Quluzadə. Füzulinin lirikası. Bakı, 1965, 474 s.

Həsənli B. “Azərbaycan müəllimi”, 27 yanvar-2 fevral 20.

Paşalı Aidə, Əfsəhəddin Hidayət və “Divan”ı (tekstoloji-filoloji tədqiqat və mətn). Bakı: Nurlan, 2011, 440 s.

Mehdiyeva Sevil. “Azərbaycan ədəbi dili tarixində üslubi varislik (sələflər və xələflər: Qazi və Nəsimi)” AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Nəsimi-600 “Ey Nəsimi, cahanı tutdu sözün...” mövzusunda AMEA-nın müxbir üzvü, Əməkdar elm xadimi, professor R. Azadənin xatirəsinə ithaf olunmuş III beynəlxalq elmi konfransın materialları Bakı, 2017.

Mirzağa Quluzadə. Böyük ideallar şairi. Bakı: Gənclik, 1973, 109 s.

İmadəddin Nəsimi. Seçilmiş əsərləri. 2 cilddə. I cild. Bakı: Lider Nəşriyyatı, 2004, 336 s.

Qazi Bürhanəddin. “Divan”, (Tərtibçi və ön sözün müəllifi Ə. Səfərli) Bakı: Öndər nəşriyyat, 2005, 728 s.

Allahverdiyeva Zəhra. Klassik Azərbaycan ədəbiyyatına dair tədqiqlər. I kitab, Bakı: Elm və Təhsil, 2017, 390 s.

Göyüşov Nəsib. Təsəvvüf anlamları və dərvişlik rəmzləri (yığcam enssiklopedik açıqlamalar) Bakı: Tural-Ə Nəşriyyat Poliqrafiya Mərkəzi. 2001, 241 səh.

İmadəddin Nəsimi. Seçilmiş əsərləri. 2 cilddə. II c. Bakı: Lider Nəşriyyatı, 2004, 376 s.

Yaqub Babayev. XIII-XIV əsrlər anadilli lirik şeirimizin inkişaf yolu. Bakı: Elm və Təhsil”, 2009, 256 s.

Nəzakət Məmmədli. Füzulinin Leyli və Məcnun əsərində təsəvvüf və onun bədii ifadə sistemi. Bakı: Elm və təhsil, 2011, 184 s.

Yaqub Babayev. Təriqət ədəbiyyatı: sufizm hürufizm. Bakı: Nurlan, 2007, 128 s.

Всего 16 ссылок.

Том 1 № 1 (2019)

Информация о статье

  • Тип статьи Материалы
  • Отправлено март 10, 2019
  • Опубликован апрель 19, 2019
  • Выпуск Том 1 № 1 (2019)
  • Раздел Материалы
  • Просмотры аннотации 15
  • Поделиться
Данные по скачиваниям пока не доступны.
Как цитировать
Творчество Гази Бурханаддина и Имадеддина Насими. (2019). Феномен Насими в системе духовных ценностей: научно-практическая конференция, 1(1), 165-179. https://symposium.ait.edu.az/mdns-nesimi/article/view/25