Nəsimi Yaradıcılığında Tuyuq Janrının Yeri The Place of Tuyugh in Nasimi’s Creativity Место жанра туйуг в творчестве Насими
Xülasə
Məqalədə göstərilir ki, İmadəddin Nəsiminin (1369-1417) ana dilində yazdığı divanda qəzəldən sonra müraciət etdiyi janr tuyuqdur. Türk ədəbiyyatında bu janrda ən çox əsər yazan şair Nəsimi olmuşdur. Şairin uzun illər tuyuqları rübai kimi öyrənilmiş, nəşr olunmuş kitablarında “Rübailər” başlığı ilə çap edilmişdir. Məqalədə öncə tuyuq janrının rübai ilə ortaq və fərqli cəhətləri üzə çıxarılmış, şairin tuyuqları janr xüsusiyyətləri, forma və sənətkarlıq baxımından tədqiqata cəlb edilmişdir. Daha sonra Nəsiminin tuyuqları mövzu və məzmun baxımından təsnif edilərək təhlil olunmuş, şairin bu janrda göstərdiyi özünəməxsus poetik üslub üzə çıxarılmışdır.
The article mentions that the genre tuyugh is the most used genre after ghazal in the Divan written by Imadeddin Nasimi (13691417) in native language. Nasimi is the poet who wrote the most works in this genre in the Turkish literature. However for years, tuyughs by the poet have been studied as a rubai (quatrain), and published with the title “Rubai” in his books. In the article first similar and different features between the genres tuyugh and rubai (quatrain) have been explained, and poet’s tuyughs have been involved in the study in terms of genre, form and mastery. Then tuyughs written by Nasimi have been analysed by classifying in terms of theme and content, and poet’s style in this genre has been revealed.
В статье указывается, что в диване Имадеддина Насими (1369–1417), написанном на родном языке, после газели самым часто употребляемым жанром является туюг. В тюркской литературе этот жанр чаще всего встречается в произведениях Насими. Но долгие годы туюги поэта относили к рубаи, и выходили под названием «Рубаи» в его изданных книгах. В статье сначала выявлены общие и отличительные особенности жанров туюг и рубаи. Туюги поэта исследованы в плане особенностей жанра, формы и художественности. Также туюги Насими классифицированы и анализированы в плане темы и содержания, рассмотрен своеобразный поэтический стиль Насими, проявленный в этом жанре.
Açar sözlər
Nəsimi, divan, janr, tuyuq, vəzn
Nasimi, divan, genre, tuyugh, meter
Насими, диван, жанр, туюг, метр
Referanslar
- Cəfər Ə. Nəsimi şeirinin vəzni. / İmadəddin Nəsimi (Məqalələr məcmuəsi). Bakı, 1973, s.76-1.
- Köksal M.Fatih. Seyyid Nesimi’nin Yayımlanmamış Şiirleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2009-50, s.77-1.
- Mümtaz S. Seyid İmadəddin Nəsimi. Bakı: Kommunist, 1926 (ərəb əlifbasında).
- Nesimi. Türkçe Divanının Tenkitli Metni (Hazırlayan: H.Ayan). Ankara, 20.
- Nəsimi İmadəddin. Əsərləri. 3 cilddə (Elmi-tənqidi mətni tərtib edən: C.Qəhrəmanov). Bakı, 19.
- Nəsimi İmadəddin. Əsərləri (Tərtib edəni: H.Araslı). Bakı, 19.
- Nəsimi, İmadəddin. Seçilmiş əsərləri. 2 cilddə (Tərtib edəni: H.Araslı). Bakı, 20.
- Şıxıyeva S. “Otuz iki” sayının bədii-fəlsəfi məna tutumu (Nəsimi şeiri əsasında) / Sivilizasiya, Bakı Avrasiya Universiteti. Bakı, 2016, № 3, s.172-1.
- Zülfe Ö. Seyyid Nesimi’nin Tuyğlarına Ek. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 4, Aralık, 2005, s.121-135.