Значение политики мультикультурализма и исламской солидарности Азербайджанской Республики в борьбе с проблемой исламофобии Islamofobiya Problemi ilə Mübarizə Sahəsində Azərbaycan Respublikasının Multikulturalizm və İslam Həmrəylik Siyasətinin Əhəmiyyəti The importance of multiculturalism and Islamic solidarity policy of Azerbaijan in the struggle with Islamophobia
Аннотация
Президент Азербайджанской Республики Ильхам Алиев объявил 2016 год «Годом Мультикультурализма», а 2017 год – «Годом Исламской Солидарности». Определение мультикультурализма и исламской солидарности в качестве основного направления повестки дня для страны, наряду с дополнением логической связи между этими вопросами, является хорошим примером для выражения позиции Азербайджанской Республики по процессам в международных отношениях, в исламском мире и по проблеме исламофобии. Оба подхода концепции мультикультурализма и исламской солидарности имеют возможность перейти на многие важные сферы общественной жизни, а также международные отношения. Эта политика также важна с точки зрения борьбы с проблемой исламофобии в современных международных отношениях. Анализ мультикультурализма и политики исламской солидарности в контексте борьбы с проблемой исламофобии позволяет сделать вывод, что Азербайджанская Республика сформировала конкретную политическую модель в этом направлении. Эту модель, на самом деле, следует отметить как первую эффективную модель в борьбе с исламофобией не только для исламского мира, но и для всего мира. Поскольку идеологические основы политики Азербайджанской Республики в борьбе с исламофобией тесно связаны с концепциями мультикультурализма и исламской солидарности, которые являются основными концепциями политики страны, требуют комплексного подхода к политике Азербайджана по борьбе с исламофобией. Эта политика может быть обобщена в двух важных направлениях: борьба концепции мультикультурализма с исламофобией и борьба концепции исламской солидарности с исламофобией. Всесторонний анализ характеристик обоих направлений позволяет представить политику Азербайджана по борьбе с исламофобией в качестве политической модели, это же, в свою очередь,
выдвигает эффективную модель, которая может способствовать миру и безопасности в мире.
На основании первого направления мультикультурализм следует анализировать во взаимосвязи с проблемой исламофобии и выявить возможности, которые может предоставить мультикультурализм для предотвращения проблемы исоамофобии. Существование мультикультурализма отрицает исламофобию, и, наоборот, исламофобия противоречит мультикультурализму. Таким образом, первым направлением в борьбе с проблемой исламофобии должно стать принятие мультикультурализма в качестве альтернативной политической и культурной модели и его успешное применение на практике. Этот подход также зарекомендовал себя на исторической практике.
В качестве следующего направления следует тщательно проанализировать политику «Исламской Солидарности», являющуюся логическим продолжением политики мультикультурализма Азербайджанской Республики в борьбе с исламофобией. Одним из основных аспектов политики исламской солидарности в Азербайджане является не достижение мусульманского единства против борьбы с другими религиями и цивилизациями, а, наоборот, организация совместных действий мусульманских стран по ознакомлению неисламских обществ с прогрессивными ценностями исламского мира, устранение стереотипов, связанных с искусственным синтезом мусульман с насилием и терроризмом, подтверждение того, что мусульманские субъекты являются надежным партнером в международных отношениях, привлечение внимания мира к решению проблем, стоящих перед мусульманскими государствами, и создание платформы для диалога между Западом и мусульманскими обществами и политическими деятелями в целом.
выдвигает эффективную модель, которая может способствовать миру и безопасности в мире.
На основании первого направления мультикультурализм следует анализировать во взаимосвязи с проблемой исламофобии и выявить возможности, которые может предоставить мультикультурализм для предотвращения проблемы исоамофобии. Существование мультикультурализма отрицает исламофобию, и, наоборот, исламофобия противоречит мультикультурализму. Таким образом, первым направлением в борьбе с проблемой исламофобии должно стать принятие мультикультурализма в качестве альтернативной политической и культурной модели и его успешное применение на практике. Этот подход также зарекомендовал себя на исторической практике.
В качестве следующего направления следует тщательно проанализировать политику «Исламской Солидарности», являющуюся логическим продолжением политики мультикультурализма Азербайджанской Республики в борьбе с исламофобией. Одним из основных аспектов политики исламской солидарности в Азербайджане является не достижение мусульманского единства против борьбы с другими религиями и цивилизациями, а, наоборот, организация совместных действий мусульманских стран по ознакомлению неисламских обществ с прогрессивными ценностями исламского мира, устранение стереотипов, связанных с искусственным синтезом мусульман с насилием и терроризмом, подтверждение того, что мусульманские субъекты являются надежным партнером в международных отношениях, привлечение внимания мира к решению проблем, стоящих перед мусульманскими государствами, и создание платформы для диалога между Западом и мусульманскими обществами и политическими деятелями в целом.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən 2016cı il ölkəmizdə “Multikulturalizm İli”, 2017-ci il isə “İslam Həmrəyliyi İli” elan edilmişdir. Multikulturalizm və İslam həmrəyliyi mövzularının ardıcıl olaraq ölkə gündəminin əsas istiqaməti kimi müəyyən edilməsi bu mövzular arasında məntiqi əlaqəni tamamlamaqla yanaşı, bütövlükdə Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq münasibətlərdəki, İslam dünyasındakı proseslərə, islamofobiya probleminə mövqeyini də ifadə etmək üçün gözəl nümunə təşkil etmişdir. Hər iki yanaşma – həm multikulturalizm, həm də İslam həmrəyliyi konsepsiyaları ictimai həyatın, eləcə də beynəlxalq münasibətlərin bir çox əhəmiyyətli sahələrinə sirayət etmək imkanına malikdirlər. Qeyd edilən siyasət, eyni zamanda, müasir beynəlxalq münasibətlərdəki islamofobiya problemi ilə mübarizə aparılması baxımından əhəmiyyətlidir. Multikulturalizm və İslam həmrəyliyi siyasətinin islamofobiya problemi ilə mübarizə kontekstində təhlili Azərbaycan Respublikasının bu istiqamətdə özünəməxsus siyasi model formalaşdırdığı qənaətinə gəlməyə əsas verir. Bu model, əslində, təkcə İslam dünyası üçün deyil, bütün dünyada islamofobiya ilə mübarizədə ilk səmərəli model kimi qeyd edilməlidir.
Azərbaycan Respublikasının islamofobiya ilə mübarizə siyasətinin ideoloji əsasları ölkə siyasətinin əsas konsepsiyalarından olan multikulturalizm və İslam həmrəyliyi konsepsiyaları ilə üzvi surətdə əlaqəli olduğundan, Azərbaycanın islamofobiya ilə mübarizə siyasətinə kompleks yanaşmanı tələb edir. Bu siyasəti iki mühüm istiqamətdə qeyd etmək mümkündür: multikulturalizm konsepsiyasının islamofobiya ilə mübarizəsi və İslam həmrəyliyi konsepsiyasının islamofobiya ilə mübarizəsi. Hər iki istiqamətin xarakterik xüsusiyyətlərinin hərtərəfli təhlili Azərbaycanın islamofobiya problemi ilə mübarizə siyasətinin bir model siyasət kimi təqdim edilməsinə imkan yaradır ki, bu məqam da dünyada sülh və təhlükəsizliyə töhfə verə biləcək səmərəli bir modeli ortaya çıxarır.
Birinci istiqamətə əsasən, multikulturalizm islamofobiya problemi ilə qarşılıqlı münasibətdə təhlil edilməli, multikulturalizmin islamofobiya probleminin qarşısının alınması məqsədilə aça biləcəyi imkanlar aşkara çıxarılmalıdır. Multikulturalizmin mövcudluğu islamofobiyanı inkar edir və əksinə, islamofobiya multikulturalizmə ziddir. Deməli, islamofobiya problemi ilə mübarizədə ilk istiqamət multikulturalizmin alternativsiz siyasi və mədəni model kimi qəbul edilməsi, praktikada uğurla tətbiq edilməsindən ibarət olmalıdır. Bu yanaşma tarixi təcrübədə də özünü doğrultmuşdur.
Növbəti istiqamət kimi, islamofobiya ilə mübarizə aparılmasında Azərbaycan Respublikasının multikulturalizm siyasətinin məntiqi davamı olan “İslam həmrəyliyi” siyasəti geniş təhlil edilməlidir. Azərbaycan İslam həmrəyliyi siyasətinin əsas cəhətlərindən biri digər dinlərə və sivilizasiyalara qarşı cəbhə açmaq üçün müsəlman birliyinə nail olmaq deyil, əksinə, İslam dünyasının mütərəqqi dəyərləri ilə qeyri-islami cəmiyyətləri tanış etmək məqsədilə müsəlman dövlətlərinin birgə fəaliyyətini təşkil etmək, dünyada müsəlmanların zorakılıqla, terrorizmlə süni sintez edilən stereotiplərini dağıtmaq, beynəlxalq münasibətlərdə müsəlman aktorların etibarlı tərəfdaş olduqlarını təsdiq etmək, müsəlman dövlətlərinin üzləşdikləri problemlərin həllinə dünyanın diqqətini cəlb etmək, bütövlükdə isə Qərb, eləcə də müsəlman cəmiyyətləri və siyasi aktorları arasında bir dialoq platforması təsis etmək məqsədi daşıyır.
Azərbaycan Respublikasının islamofobiya ilə mübarizə siyasətinin ideoloji əsasları ölkə siyasətinin əsas konsepsiyalarından olan multikulturalizm və İslam həmrəyliyi konsepsiyaları ilə üzvi surətdə əlaqəli olduğundan, Azərbaycanın islamofobiya ilə mübarizə siyasətinə kompleks yanaşmanı tələb edir. Bu siyasəti iki mühüm istiqamətdə qeyd etmək mümkündür: multikulturalizm konsepsiyasının islamofobiya ilə mübarizəsi və İslam həmrəyliyi konsepsiyasının islamofobiya ilə mübarizəsi. Hər iki istiqamətin xarakterik xüsusiyyətlərinin hərtərəfli təhlili Azərbaycanın islamofobiya problemi ilə mübarizə siyasətinin bir model siyasət kimi təqdim edilməsinə imkan yaradır ki, bu məqam da dünyada sülh və təhlükəsizliyə töhfə verə biləcək səmərəli bir modeli ortaya çıxarır.
Birinci istiqamətə əsasən, multikulturalizm islamofobiya problemi ilə qarşılıqlı münasibətdə təhlil edilməli, multikulturalizmin islamofobiya probleminin qarşısının alınması məqsədilə aça biləcəyi imkanlar aşkara çıxarılmalıdır. Multikulturalizmin mövcudluğu islamofobiyanı inkar edir və əksinə, islamofobiya multikulturalizmə ziddir. Deməli, islamofobiya problemi ilə mübarizədə ilk istiqamət multikulturalizmin alternativsiz siyasi və mədəni model kimi qəbul edilməsi, praktikada uğurla tətbiq edilməsindən ibarət olmalıdır. Bu yanaşma tarixi təcrübədə də özünü doğrultmuşdur.
Növbəti istiqamət kimi, islamofobiya ilə mübarizə aparılmasında Azərbaycan Respublikasının multikulturalizm siyasətinin məntiqi davamı olan “İslam həmrəyliyi” siyasəti geniş təhlil edilməlidir. Azərbaycan İslam həmrəyliyi siyasətinin əsas cəhətlərindən biri digər dinlərə və sivilizasiyalara qarşı cəbhə açmaq üçün müsəlman birliyinə nail olmaq deyil, əksinə, İslam dünyasının mütərəqqi dəyərləri ilə qeyri-islami cəmiyyətləri tanış etmək məqsədilə müsəlman dövlətlərinin birgə fəaliyyətini təşkil etmək, dünyada müsəlmanların zorakılıqla, terrorizmlə süni sintez edilən stereotiplərini dağıtmaq, beynəlxalq münasibətlərdə müsəlman aktorların etibarlı tərəfdaş olduqlarını təsdiq etmək, müsəlman dövlətlərinin üzləşdikləri problemlərin həllinə dünyanın diqqətini cəlb etmək, bütövlükdə isə Qərb, eləcə də müsəlman cəmiyyətləri və siyasi aktorları arasında bir dialoq platforması təsis etmək məqsədi daşıyır.
President Ilham Aliyev has declared 2016 as the Year of Multiculturalism and 2017 as the Year of Islamic Solidarity in Azerbaijan. Including multiculturalism and Islamic solidarity issues as key aspects in the country’s agenda is a good example complementing logical relationships between these issues, as well as expressing the position of the Republic of Azerbaijan on international relations, processes in the Islamic world and Islamophobia. Both multiculturalism and Islamic solidarity concepts have the potential to affect many important areas of social life as well as international relations. This policy is also important for the struggle against the problem of Islamophobia in modern international relations. The analysis of multiculturalism and the policy of Islamic solidarity from the aspect of the struggle against the Islamophobia gives rise to the conclusion that the Republic of Azerbaijan has shaped a specific political model in this direction. This model should be emphasized as the first effective model not only for the Islamic world, but also for the entire world to combat against Islamophobia. As the ideological bases of the policy struggling Islamophobia is directly related to multiculturalism and Islamic solidarity concepts, it requires a comprehensive approach to the policy of Azerbaijan in the struggle against Islamophobia. This policy can be summarized in two important directions: Concept of Multiculturalism in the struggle with Islamophobia and the Concept of Islamic Solidarity in the struggle with Islamophobia. A thorough analysis of the characteristics of both directions allows introducing Azerbaijani policy of struggle with Islamophobia as a model which can contribute to peace and security in the world.
According to the first direction, multiculturalism should be analyzed in the context of Islamophobia and the opportunities that multiculturalism can open to prevent the problem of Islamophobia should be identified. The existence of multiculturalism rejects Islamophobia or Islamophobia is contrary to multiculturalism. Thus, the first direction in the fight against the problem of Islamophobia should be the adoption of multiculturalism as an alternative political and cultural model and it should be applied in practice. This approach has also proven itself in practice.
As the next direction, the policy of Islamic Solidarity, which is a logical continuation of the multiculturalism policy of the Republic of Azerbaijan, should be thoroughly analyzed in the fight against Islamophobia. The major aspects of the Islamic Solidarity policy of Azerbaijan does not include organizing the unity of Muslims against other religions and civilizations, on the contrary, it includes organizing joint activities of Muslim countries for introducing nonIslamic societies to the progressive values of the Islamic world, destroying stereotypes about Muslims associated with violence and terrorism, confirming that Muslim actors are reliable partners in international relations, attracting the attention of the world to the problems that Muslim states face and establishing a dialogue platform between the West and Muslim societies and political actors.
According to the first direction, multiculturalism should be analyzed in the context of Islamophobia and the opportunities that multiculturalism can open to prevent the problem of Islamophobia should be identified. The existence of multiculturalism rejects Islamophobia or Islamophobia is contrary to multiculturalism. Thus, the first direction in the fight against the problem of Islamophobia should be the adoption of multiculturalism as an alternative political and cultural model and it should be applied in practice. This approach has also proven itself in practice.
As the next direction, the policy of Islamic Solidarity, which is a logical continuation of the multiculturalism policy of the Republic of Azerbaijan, should be thoroughly analyzed in the fight against Islamophobia. The major aspects of the Islamic Solidarity policy of Azerbaijan does not include organizing the unity of Muslims against other religions and civilizations, on the contrary, it includes organizing joint activities of Muslim countries for introducing nonIslamic societies to the progressive values of the Islamic world, destroying stereotypes about Muslims associated with violence and terrorism, confirming that Muslim actors are reliable partners in international relations, attracting the attention of the world to the problems that Muslim states face and establishing a dialogue platform between the West and Muslim societies and political actors.