Modern Azerbaijani multiculturalism model Müasir dövrdə Azərbaycanın multikulturalizm modeli Современная модель мультикультурализма Азербайджана
Abstract
The globalization is a social phenomenon of the second half of the 20th century. It covers all aspects of human life, leads to public consciousness. In the process of globalization, the natural resources of the planet and world finance income are redistributed between geo-economic entities. These parties are closely related to various areas of economic activity. For example these relations are the production of natural resources, high technologies, consumer goods, information and financial services, etc.
Throughout history, the national cultures, traditions, religion, moral norms and values have been verbally transmitted from generation to generation as a result of human activity. Today, in the public opinion of many countries, globalization is associated with the expansion of Western civilization. NonWestern societies, trying to preserve their national identity, are trying to “continue” and “return to the traditions.” It leads to stagnation in most of the life activities in these countries, as well as to their isolation from the modern world. It is worth noting that globalization cannot be attributed only to “Westernization”. Although the fact that the source of globalization is the West, however it is a natural result of social evolution. In other words, the running of globalization leads to the formation of a global civilization. While the external (material) side of the occurring and appearing global civilization is the world economy, its internal (moral) core is the system of universal values.
Globalization has mainly become a form of homogenization of many cultures, instead of enriching each culture in the process of their equal dialogue. This process contributes to the development of modern communication tools. Of course, the situation becomes even worse when these new technologies are used not for the mutual enrichment of cultures, but for the purpose of combining or unifying them. At the same time, all cultures, even cultures of economically developed countries, face serious problems.
After acquiring independence, Azerbaijan became an active participant in the globalization process. Can globalization have potential dangers for Azerbaijani culture and moral values? Of course, the negative consequences of globalization for our national and moral values can be avoided by takingadvantage of these processes and presenting the traditions of multiculturalism as a new model for the world.
Azerbaijan introduces its model of multicultural values in the conditions of the importance of awareness of this model in the world. Therefore President of Azerbaijan I.Aliyev imposed obligations on state structures in the direction of holding a number of international events in the country to promote and develop multicultural values. The most important step in this direction can be considered the announcements of 2016 as the Year of Multiculturalism and 2017 as the Year of Islamic Solidarity in Azerbaijan. A number of events have been taken in Azerbaijan to hold international forums and conferences in this direction. The holding of these forums and conferences is of particular importance for both Azerbaijan and the international community. Thus, the world already recognizes that discrimination, intolerance, abuse and other unpleasant negative circumstances are not accepted in the creation of civil society. For this reason propagation of multicultural values, including notion of tolerance, are of particular importance for solving many problems in the society.
Throughout history, the national cultures, traditions, religion, moral norms and values have been verbally transmitted from generation to generation as a result of human activity. Today, in the public opinion of many countries, globalization is associated with the expansion of Western civilization. NonWestern societies, trying to preserve their national identity, are trying to “continue” and “return to the traditions.” It leads to stagnation in most of the life activities in these countries, as well as to their isolation from the modern world. It is worth noting that globalization cannot be attributed only to “Westernization”. Although the fact that the source of globalization is the West, however it is a natural result of social evolution. In other words, the running of globalization leads to the formation of a global civilization. While the external (material) side of the occurring and appearing global civilization is the world economy, its internal (moral) core is the system of universal values.
Globalization has mainly become a form of homogenization of many cultures, instead of enriching each culture in the process of their equal dialogue. This process contributes to the development of modern communication tools. Of course, the situation becomes even worse when these new technologies are used not for the mutual enrichment of cultures, but for the purpose of combining or unifying them. At the same time, all cultures, even cultures of economically developed countries, face serious problems.
After acquiring independence, Azerbaijan became an active participant in the globalization process. Can globalization have potential dangers for Azerbaijani culture and moral values? Of course, the negative consequences of globalization for our national and moral values can be avoided by takingadvantage of these processes and presenting the traditions of multiculturalism as a new model for the world.
Azerbaijan introduces its model of multicultural values in the conditions of the importance of awareness of this model in the world. Therefore President of Azerbaijan I.Aliyev imposed obligations on state structures in the direction of holding a number of international events in the country to promote and develop multicultural values. The most important step in this direction can be considered the announcements of 2016 as the Year of Multiculturalism and 2017 as the Year of Islamic Solidarity in Azerbaijan. A number of events have been taken in Azerbaijan to hold international forums and conferences in this direction. The holding of these forums and conferences is of particular importance for both Azerbaijan and the international community. Thus, the world already recognizes that discrimination, intolerance, abuse and other unpleasant negative circumstances are not accepted in the creation of civil society. For this reason propagation of multicultural values, including notion of tolerance, are of particular importance for solving many problems in the society.
Məlumdur ki, qloballaşma XX əsrin ikinci yarısının sosial fenomenidir. İnsanın həyat fəaliyyətinin bütün sahələrini əhatə edən qloballaşma ictimai şüura sirayət etməkdədir. Qloballaşma prosesində planetin təbii resursları, dünya gəliri geoiqtisadi tərəflər arasında yenidən bölüşdürülür. Həmin tərəflər müxtəlif təsərrüfat fəaliyyəti növləri ilə sıx əlaqədardır; məsələn: təbii resursların istehsalı ilə, yüksək texnologiyalarla, kütləvi tələbat malları ilə, yaxud informasiya və maliyyə xidmətləri ilə əlaqə buna misal ola bilər.
Milli mədəniyyət formaları tarixi inkişaf boyu adət-ənənələr, inanclar, əxlaq normaları, dəyərlər təsərrüfat və məişət fəaliyyəti nəticəsində dildə tələffüz olunaraq nəsildən-nəslə ötürülür. Bu gün bir çox ölkələrdə mövcud ictimai rəydə qloballaşma Qərb sivilizasiyasının ekspansiyası ilə assosiasiya olunur. Öz sivilizasion identikliyini qoruyub saxlamağa çalışan qeyri-Qərb ölkələri geriyə üz tutmağa, “ənənələrə qayıtmağa” cəhd göstərirlər. Bu isə öz növbəsində, həmin ölkələrdə ictimai həyatın əksər sahələrində durğunluğa, eyni zamanda, onların müasir dünyadan təcrid olunmasına gətirir. Bir məsələni xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, qloballaşma heç də vesternizasiya (qərbləşmə) ilə eynilik təşkil etmir. Digər tərəfdən, qloballaşmanın mənbəyinin Qərb dünyası olmasına baxmayaraq, o, bütün bəşəriyyətə xas olan ümumsivilizasion ruhu özündə təcəssüm etdirməklə sosial təkamülün qanunauyğun nəticəsidir. Başqa sözlə desək, qloballaşmanın verdiyi təkan qlobal sivilizasiyanın formalaşmasına gətirib çıxarır. Formalaşmaqda olan qlobal sivilizasiyanın zahiri (maddi) tərəfini dünya iqtisadiyyatı, onun daxili (mənəvi) nüvəsini isə ümumbəşəri dəyərlər sistemi təşkil edir.
Qloballaşma hər bir mədəniyyətin, onların bərabərtərəfli dialoqu prosesində zənginləşdirilmə vasitəsi olmaq əvəzinə, praktiki surətdə bütün mədəniyyətlərin, bir növ, eyniləşməsi formasına çevrilmişdir. Buna müasir kommunikasiya vasitələrinin inkişafı daha da geniş yol açmaqdadır. Əlbəttə ki, bu yeni texnologiyalar qarşılıqlı zənginləşmə məqsədi ilə deyil, unifikasiya niyyəti ilə istifadə olunduqda vəziyyət daha acınacaqlıdır. Bu zaman bütün mədəniyyətlər, hətta iqtisadi baxımdan inkişaf etmiş ölkə mədəniyyəti də ciddi problemlərlə üzləşir.
Müstəqillik əldə etdikdən sonra, Azərbaycan da qloballaşma prosesinin fəal iştirakçısına çevrilmişdir. Bu halda qloballaşmanın Azərbaycanın mədəniyyəti və milli-mənəvi dəyərlərinə törədə biləcək mümkün təhlükələr ola bilərmi? Əlbəttə, bu proseslərdən zərər çəkmədən faydalanmaq və dünyaya yeni bir model kimi multikulturalizm ənənələrini təqdim etməklə qloballaşmanın milli-mənəvi dəyərlərimizə mənfi təsinindən yayınmaq mümkündür.
Multikultural dəyərlərin əhəmiyyətinin dərk olunduğu bir dövrdə Azərbaycan bu istiqamətdə öz töhfəsini verməkdə davam edir.
Bildiyimiz kimi, ölkə başçısı, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev mültikultural dəyərlərin təbliği və inkişafı naminə ölkə və dünya əhəmiyyətli tədbirlərin keçirilməsi istiqamətində dövlət strukturları qarşısında bir sıra öhdəliklər qoymuşdur. Bu istiqamətdə atılmış ən vacib addım kimi, 2016cı ilin Azərbaycanda “Multikulturalizm İli”, 2017-ci ilin isə “İslam Həmrəyliyi İli” elan olunmasını göstərmək olar. Azərbaycanda bu tendensiyaya müvafiq olaraq müxtəlif dövlət strukturları beynəlxalq forum və konfransların keçirilməsi istiqamətində bir çox tədbirlər həyata keçirilir. Bu forum və konfransların keçirilməsi istər Azərbaycan, istərsə də beynəlxalq aləm üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb etməkdədir. Belə ki, artıq dünyada dərk olunmaqdadır ki, diskriminasiya, dözümsüzlük, zorakılıq və digər xoşa gəlməyən mənfi hallar vətəndaş cəmiyyəti quruculuğunda qəbul edilməməkdədir. Bu səbəbdən, mültikultural dəyərlərin, o cümlədən tolerantlıq və dözümlülük anlayışlarının təbliği cəmiyyətdə olan bir çox problemlərin həlli yolunda xüsusi əhəmiyyətə malikdir.
Milli mədəniyyət formaları tarixi inkişaf boyu adət-ənənələr, inanclar, əxlaq normaları, dəyərlər təsərrüfat və məişət fəaliyyəti nəticəsində dildə tələffüz olunaraq nəsildən-nəslə ötürülür. Bu gün bir çox ölkələrdə mövcud ictimai rəydə qloballaşma Qərb sivilizasiyasının ekspansiyası ilə assosiasiya olunur. Öz sivilizasion identikliyini qoruyub saxlamağa çalışan qeyri-Qərb ölkələri geriyə üz tutmağa, “ənənələrə qayıtmağa” cəhd göstərirlər. Bu isə öz növbəsində, həmin ölkələrdə ictimai həyatın əksər sahələrində durğunluğa, eyni zamanda, onların müasir dünyadan təcrid olunmasına gətirir. Bir məsələni xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, qloballaşma heç də vesternizasiya (qərbləşmə) ilə eynilik təşkil etmir. Digər tərəfdən, qloballaşmanın mənbəyinin Qərb dünyası olmasına baxmayaraq, o, bütün bəşəriyyətə xas olan ümumsivilizasion ruhu özündə təcəssüm etdirməklə sosial təkamülün qanunauyğun nəticəsidir. Başqa sözlə desək, qloballaşmanın verdiyi təkan qlobal sivilizasiyanın formalaşmasına gətirib çıxarır. Formalaşmaqda olan qlobal sivilizasiyanın zahiri (maddi) tərəfini dünya iqtisadiyyatı, onun daxili (mənəvi) nüvəsini isə ümumbəşəri dəyərlər sistemi təşkil edir.
Qloballaşma hər bir mədəniyyətin, onların bərabərtərəfli dialoqu prosesində zənginləşdirilmə vasitəsi olmaq əvəzinə, praktiki surətdə bütün mədəniyyətlərin, bir növ, eyniləşməsi formasına çevrilmişdir. Buna müasir kommunikasiya vasitələrinin inkişafı daha da geniş yol açmaqdadır. Əlbəttə ki, bu yeni texnologiyalar qarşılıqlı zənginləşmə məqsədi ilə deyil, unifikasiya niyyəti ilə istifadə olunduqda vəziyyət daha acınacaqlıdır. Bu zaman bütün mədəniyyətlər, hətta iqtisadi baxımdan inkişaf etmiş ölkə mədəniyyəti də ciddi problemlərlə üzləşir.
Müstəqillik əldə etdikdən sonra, Azərbaycan da qloballaşma prosesinin fəal iştirakçısına çevrilmişdir. Bu halda qloballaşmanın Azərbaycanın mədəniyyəti və milli-mənəvi dəyərlərinə törədə biləcək mümkün təhlükələr ola bilərmi? Əlbəttə, bu proseslərdən zərər çəkmədən faydalanmaq və dünyaya yeni bir model kimi multikulturalizm ənənələrini təqdim etməklə qloballaşmanın milli-mənəvi dəyərlərimizə mənfi təsinindən yayınmaq mümkündür.
Multikultural dəyərlərin əhəmiyyətinin dərk olunduğu bir dövrdə Azərbaycan bu istiqamətdə öz töhfəsini verməkdə davam edir.
Bildiyimiz kimi, ölkə başçısı, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev mültikultural dəyərlərin təbliği və inkişafı naminə ölkə və dünya əhəmiyyətli tədbirlərin keçirilməsi istiqamətində dövlət strukturları qarşısında bir sıra öhdəliklər qoymuşdur. Bu istiqamətdə atılmış ən vacib addım kimi, 2016cı ilin Azərbaycanda “Multikulturalizm İli”, 2017-ci ilin isə “İslam Həmrəyliyi İli” elan olunmasını göstərmək olar. Azərbaycanda bu tendensiyaya müvafiq olaraq müxtəlif dövlət strukturları beynəlxalq forum və konfransların keçirilməsi istiqamətində bir çox tədbirlər həyata keçirilir. Bu forum və konfransların keçirilməsi istər Azərbaycan, istərsə də beynəlxalq aləm üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb etməkdədir. Belə ki, artıq dünyada dərk olunmaqdadır ki, diskriminasiya, dözümsüzlük, zorakılıq və digər xoşa gəlməyən mənfi hallar vətəndaş cəmiyyəti quruculuğunda qəbul edilməməkdədir. Bu səbəbdən, mültikultural dəyərlərin, o cümlədən tolerantlıq və dözümlülük anlayışlarının təbliği cəmiyyətdə olan bir çox problemlərin həlli yolunda xüsusi əhəmiyyətə malikdir.
Известно, что глобализация это социальный феномен второй половины XX века. Глобализация, охватывающая все стороны жизнедеятельности человека, ведет к общественному сознанию. В процессе глобализации природные ресурсы планеты и мировой доход перераспределяются между геоэкономическими субъектами. Эти стороны тесно связаны с различными направлениями экономической деятельности. Примером этим связям может служить производство природных ресурсов, высоких технологий, товаров массового спроса или информационных и финансовых услуг и.т.д.
На протяжении всей истории формы национальной культуры, традиции, вероисповедания, моральные нормы, ценности устно и словесно передавались из поколения в поколение результате жизнедеятельности человечества. Сегодня в общественном мнении многих стран глобализация ассоциируется с экспансией западной цивилизации. Незападные страны, пытающиеся сохранить свою цивилизационную идентичность, пытаются «сохранится» и «вернуться к традициям». Это, в свою очередь, приводит к застою в большей части жизнедеятельности в этих странах, а также к их изоляции от современного мира. Стоит особенно отметить, что глобализацию нельзя относить только к «вестернизации». Не смотря на то, что источником глобализации является западный мир, он является естественным результатом социальной эволюции, воплощающей всю вселенную универсализма. Другими словами, толчок глобализации ведет к формированию глобальной цивилизации. Тогда как внешнюю (материальную) сторону формирующейся глобальной цивилизации составляет мировая экономика, ее внутреннее (моральное) ядро это система универсальных ценностей.
Глобализация во многом стала формой гомогенизации всех культур, вместо того, чтобы быть средством обогащения каждой культуры в процессе их равного диалога. Этому процессу способствует развитие современных средств коммуникации. Конечно, ситуация становится еще хуже, когда эти новые технологии используются не для взаимного обогащения
культур, а в целях их объединения. При этом все культуры, даже культуры экономически развитых стран сталкиваются с серьезными проблемами.
После обретения независимости Азербайджан стал активным участником процесса глобализации. А может ли глобализация иметь потенциальные опасности для азербайджанской культуры и национально-нравственных ценностей? Конечно, можно избежать негативных последствий глобализации для наших национальных и духовных ценностей, воспользовавшись этими процессами и представив традиции мультикультурализма в качестве новой модели для мира.
В период осознания важности мультикультуральных ценностей Азербайджан продолжает делает сво й вклад в этом направлении. Известно что, Президент Азербайджанской Республики И.Алиев поставил перед государственными структурами ряд обязательств в направлении проведения в стране ряда международных мероприятий по пропаганде и развитию мультикультуральных ценностей. Наиболее важным шагом в этом направлении можно считать объявление 2016 года Годом Мультикультурализма и 2017 года Годом Исламской Солидарности в Азербайджане. В Азербайджане проводится ряд мероприятий для проведения международных форумов и конференций в этом направлении. Проведение этих форумов и конференций имеет особое значение как для Азербайджана, так и для международного сообщества. Так, в мире уже осознают, что дискриминация, нетерпимость, насилие и другие неприятные негативные обстоятельства не принимаются в созидании гражданского общества. Поэтому пропаганда мультикультуральных ценностей, в том числе понятий терпимости и толерантности, имеют особое значение для решения многих проблем в обществе.
На протяжении всей истории формы национальной культуры, традиции, вероисповедания, моральные нормы, ценности устно и словесно передавались из поколения в поколение результате жизнедеятельности человечества. Сегодня в общественном мнении многих стран глобализация ассоциируется с экспансией западной цивилизации. Незападные страны, пытающиеся сохранить свою цивилизационную идентичность, пытаются «сохранится» и «вернуться к традициям». Это, в свою очередь, приводит к застою в большей части жизнедеятельности в этих странах, а также к их изоляции от современного мира. Стоит особенно отметить, что глобализацию нельзя относить только к «вестернизации». Не смотря на то, что источником глобализации является западный мир, он является естественным результатом социальной эволюции, воплощающей всю вселенную универсализма. Другими словами, толчок глобализации ведет к формированию глобальной цивилизации. Тогда как внешнюю (материальную) сторону формирующейся глобальной цивилизации составляет мировая экономика, ее внутреннее (моральное) ядро это система универсальных ценностей.
Глобализация во многом стала формой гомогенизации всех культур, вместо того, чтобы быть средством обогащения каждой культуры в процессе их равного диалога. Этому процессу способствует развитие современных средств коммуникации. Конечно, ситуация становится еще хуже, когда эти новые технологии используются не для взаимного обогащения
культур, а в целях их объединения. При этом все культуры, даже культуры экономически развитых стран сталкиваются с серьезными проблемами.
После обретения независимости Азербайджан стал активным участником процесса глобализации. А может ли глобализация иметь потенциальные опасности для азербайджанской культуры и национально-нравственных ценностей? Конечно, можно избежать негативных последствий глобализации для наших национальных и духовных ценностей, воспользовавшись этими процессами и представив традиции мультикультурализма в качестве новой модели для мира.
В период осознания важности мультикультуральных ценностей Азербайджан продолжает делает сво й вклад в этом направлении. Известно что, Президент Азербайджанской Республики И.Алиев поставил перед государственными структурами ряд обязательств в направлении проведения в стране ряда международных мероприятий по пропаганде и развитию мультикультуральных ценностей. Наиболее важным шагом в этом направлении можно считать объявление 2016 года Годом Мультикультурализма и 2017 года Годом Исламской Солидарности в Азербайджане. В Азербайджане проводится ряд мероприятий для проведения международных форумов и конференций в этом направлении. Проведение этих форумов и конференций имеет особое значение как для Азербайджана, так и для международного сообщества. Так, в мире уже осознают, что дискриминация, нетерпимость, насилие и другие неприятные негативные обстоятельства не принимаются в созидании гражданского общества. Поэтому пропаганда мультикультуральных ценностей, в том числе понятий терпимости и толерантности, имеют особое значение для решения многих проблем в обществе.