İnquşetiyada müsəlman təhsil sistemi Muslim education system in Ingushetia Мусульманская образовательная система в Ингушетии
Xülasə
Bu məqalədə inquş cəmiyyətində İslamın yayılması və təsdiqlənməsi tarixinə ekskurs və İslam təhsilinin müasir vəziyyətinin şərhi verilir. İnquşetiyanın ümumtəhsil məktəblərində Dinin əsasları və İslam mədəniyyətinin əsasları fənlərinin tədris xüsusiyyətləri, müsəlman xalqlarını İslamın dəyərlərinə, ümumbəşəri mədəniyyət və sivilizasiyanın nailiyyətlərinə qoşmaq üçün yaradılmış mədrəsə, kollec, həmçinin İslam institutlarının açılmasında cəmiyyət və muftiyatın rolu nəzərdən keçirilir. İnquşetiyada heç vaxt ali islam təhsil müəssisəsi olmamışdır, burada Qafqazın başqa regionlarında olduğu kimi, keçən əsrlər üçün belə təcrübə toplanmamışdı. Müəyyən tarixi mərhələdə olan İslam təhsil sistemi sovet dövründə praktiki olaraq məhv edilmişdi. Həmvətənlərimizin xarici ali məktəblərdə aldıqları təhsil isə həm ruhanilər, həm də İslamı təhdid görən xüsusi xidmət orqanları tərəfindən çoxlu qınağa səbəb olurdu. Bütün xarici təhsil müəssisələrinə vəhhabizmin potensial mənbəyi kimi baxılır, onların məzunları isə ən azı, Şimali Qafqaz müsəlmanları arasında maarifləndirici fəaliyyətin heç bir növünə buraxılmırdı. Bu da yerli təhsil sisteminin daha çox konservativləşməsinə gətirir, onun durğunluğunu və qapalılığını daha da dərinləşdirirdi.
Rusiyalılar dini mənsubiyyətlərindən asılı olmayaraq, onlara əcdadları tərəfindən qoyulmuş başqa mənəvi-etik prinsiplərə malik olduqlarından, ölkəmizin müsəlmanları dünyanın başqa müsəlman regionlarında mövcud olan təhsilin bizim təhsil sistemimizə tətbiq oluna bilməyəcəyini anlayaraq və tədrisin müxtəlif münasib metodlarını düşünərək bu qapalı və qüsurlu dairədən çıxma-ğa cəhd edirlər. Burada müasir mərhələnin yerli reallıqlarına uyğunlaşdırılmış başqa model lazımdır. İnquş muftiyatında bu məsələlərin həllində müsbət təcrübə toplanmışdır. İslam institutlarının bir çox məzunları ruhani təhsili aldıqdan sonra, dünyəvi təhsil almaq üçün ölkənin başqa ali təhsil ocaqlarına daxil olurlar. Onlar belə hesab edirlər ki, müsəlman hərtərəfli inkişaf etmiş şəxsiyyət olmalıdır və bunun üçün bütün imkanlarından istifadə edərək, güclərini sərf edirlər. Ola bilər ki, bu təcrübə ölkəmizdəki mövcud başqa təcrübələrlə birgə İslamın möhkəmlənməsi, müxtəlif etnosların və dinlərin nümayəndələrinin sülh içində yaşayacaqları tolerant cəmiyyətin formalaşması işində müsbət nəticə versin.
Rusiyalılar dini mənsubiyyətlərindən asılı olmayaraq, onlara əcdadları tərəfindən qoyulmuş başqa mənəvi-etik prinsiplərə malik olduqlarından, ölkəmizin müsəlmanları dünyanın başqa müsəlman regionlarında mövcud olan təhsilin bizim təhsil sistemimizə tətbiq oluna bilməyəcəyini anlayaraq və tədrisin müxtəlif münasib metodlarını düşünərək bu qapalı və qüsurlu dairədən çıxma-ğa cəhd edirlər. Burada müasir mərhələnin yerli reallıqlarına uyğunlaşdırılmış başqa model lazımdır. İnquş muftiyatında bu məsələlərin həllində müsbət təcrübə toplanmışdır. İslam institutlarının bir çox məzunları ruhani təhsili aldıqdan sonra, dünyəvi təhsil almaq üçün ölkənin başqa ali təhsil ocaqlarına daxil olurlar. Onlar belə hesab edirlər ki, müsəlman hərtərəfli inkişaf etmiş şəxsiyyət olmalıdır və bunun üçün bütün imkanlarından istifadə edərək, güclərini sərf edirlər. Ola bilər ki, bu təcrübə ölkəmizdəki mövcud başqa təcrübələrlə birgə İslamın möhkəmlənməsi, müxtəlif etnosların və dinlərin nümayəndələrinin sülh içində yaşayacaqları tolerant cəmiyyətin formalaşması işində müsbət nəticə versin.
The article provides a historical insight into the history of the spread and affirmation of Islam in Ingush society and an analysis of the current state of Islamic education. It considers the peculiarities of teaching the subjects of Fundamentals of Religion and Fundamentals of Islamic Culture in general schools of Ingushetia, the role of the muftiate and society in opening madrasahs, colleges and Islamic institutions designed to introduce Muslim peoples to the values of Islam and the achievements of universal culture and civilization. There have never been higher Islamic educational institutions in Ingushetia, such experience as in other regions of the Caucasus has not been accumulated here in previous centuries. And even the Islamic education system that was present at a certain historical stage was practically destroyed during the Soviet period. And the education that our compatriots receive in foreign universities causes a lot of criticism from both the clergy and the special services, who see such training as a threat to Russian Islam. All foreign educational institutions are considered as potential breeding grounds for Wahhabism, and their graduates are not allowed to any kind of educational activity among Muslims of the North Caucasus at least. This contributes to an even greater conservation of the local educational system, aggravating its inertia and isolation.
Muslims in our country are trying to break out of this exclusive and vicious circle, inventing various acceptable teaching methods, understanding that the Islamic education system that exists in other Muslim regions of the world cannot be incorporated into our educational system, since Russians, regardless of their confessional affiliation, have other moral and ethical principles laid down by their ancestors. Here we need another model adapted to the local realities of the modern stage. The Ingush Muftiate has accumulated positive experience in resolving these issues. Many graduates of Islamic institutions, having received a spiritual education, go to other universities of the country to get a secular education. They believe that a Muslim should be a comprehensively developed person, and they put all their strength into it, use all the possibilities. Probably, this experience, in conjunction with other practices existing in our country, will bring positive results in strengthening Islam and forming a tolerant society in which representatives of different ethnic groups and religions will coexist peacefully.
Muslims in our country are trying to break out of this exclusive and vicious circle, inventing various acceptable teaching methods, understanding that the Islamic education system that exists in other Muslim regions of the world cannot be incorporated into our educational system, since Russians, regardless of their confessional affiliation, have other moral and ethical principles laid down by their ancestors. Here we need another model adapted to the local realities of the modern stage. The Ingush Muftiate has accumulated positive experience in resolving these issues. Many graduates of Islamic institutions, having received a spiritual education, go to other universities of the country to get a secular education. They believe that a Muslim should be a comprehensively developed person, and they put all their strength into it, use all the possibilities. Probably, this experience, in conjunction with other practices existing in our country, will bring positive results in strengthening Islam and forming a tolerant society in which representatives of different ethnic groups and religions will coexist peacefully.
В статье дается исторический экскурс в историю распространения и утверждения ислама в ингушском обществе и анализ современного состояния исламского образования. Рассматриваются особенности преподавания в общеобразовательных школах Ингушетии предмета «Основы религии» и «Основы исламской культуры», роль муфтията и общества в открытии медресе, колледжей и исламских институтов, призванных приобщить мусульманские народы к ценностям ислама и достижениям общечеловеческой культуры и цивилизации. В Ингушетии никогда не было высших исламских учебных заведений, здесь не был накоплен такой опыт за предыдущие века, как в других регионах Кавказа. И даже имевшаяся на определенном историческом этапе система исламского образования была практически уничтожена в советский период. А образование, которое получают наши соотечественники в зарубежных вузах, вызывает много нареканий и со стороны духовенства, и со стороны спецслужб, которые видят в таком обучении угрозу российскому исламу. Все заграничные образовательные учреждения рассматриваются как потенциальные рассадники ваххабизма, а их выпускники, как минимум, не допускаются к любому виду образовательной̆деятельности среди мусульман Северного Кавказа. Это способствует еще большей̆консервации местной̆системы образования, усугубляет ее косность и замкнутость. Мусульмане нашей страны пытаются вырваться из этого замкнутого и порочного круга, придумывая различные приемлемые методы преподавания, понимая, что система исламского образования, существующая в других мусульманских регионах мира, не может быть внедрена в нашу образовательную систему, так как россияне независимо от их конфессиональной принадлежности имеют другие морально-этические принципы, заложенные в них предками. Здесь нужна другая модель, адаптированная к местным реалиям современного этапа. У ингушского Муфтията накоплен положительный опыт в решении этих вопросов. Многие выпускники исламских институтов, получив духовное образование, поступают в другие вузы страны, чтобы получить светское образование. Они считают, что мусульманин
должен быть всесторонне развитой личностью, и вкладывают в это все свои силы, используют все возможности. Вероятно, этот опыт в совокупности с другими практиками, существующими в нашей стране, принесет положительные результаты в деле укрепления ислама и формирования толерантного общества, в котором мирно будут сосуществовать представители разных этносов и конфессий.
должен быть всесторонне развитой личностью, и вкладывают в это все свои силы, используют все возможности. Вероятно, этот опыт в совокупности с другими практиками, существующими в нашей стране, принесет положительные результаты в деле укрепления ислама и формирования толерантного общества, в котором мирно будут сосуществовать представители разных этносов и конфессий.