Cessas ve Erdebili’nin Tefsirleri Işığında Ahkam Ayetlerine Bakışta Şii ve Sünni Yaklaşımlar Üzerine Shiite and Sunni approaches to ahkam verses on the interpretations of Jassas and Ardabili О шиитском и суннитском подходах относительно аятов ахкам в свете толкований аль-Джассаса и Ардебили Cessas ve Erdebili’nin Tefsirleri Işığında Ahkam Ayetlerine Bakışta Şii ve Sünni Yaklaşımlar Üzerine
Xülasə
Kur’an-ı Kerim’deki ahkam ayetlerinin sayısı ve yorumlanması konusunda İslam tarihinde farklı bakış açıları ortaya çıkmıştır. Fıkhi yaklaşım ve kabullerin farklılaşmasından kaynaklanan bu yorumların Şii ve Sünni tefsirlerde yoğun tartışmalara yol açtığı bilinen bir gerçektir. 4./10 yüzyılın melhur Hanefi fakih ve usulcüsü Ebu Bekr Ahmed b. Ali er-Razi el-Cessas’ın Ahkamü’l-Kur’an’ı hem bu alanda yazılan erken dönem eserleri içinde yer alması hem de çok geniş bir etki alanına sahip olması bakımından Sünni bakış açısını önemli ölçüde yansıtan bir çalışmadır. Cessas’tan 6 asır sonra yaşayan meşhur Şii alim Ahmed b. Muhammed Muhakkik el-Erdebili’nin Zübdetü’l-beyan fi berahini ahkami’l-Kur’an adlı çalışması da Şii ahkam tefsiri alanında temsil gücü yüksek bir çalışmadır. Bu çalışmada belirli örnekler çerçevesinde Kur’an’ın ahkam ayetlerine Şii ve Sünni yaklaşımları ele alınacaktır. Çalışma bir taraftan bu iki tefsirin yaklaşımlarını özel olarak ele alırken, genel olarak da Kur’an’a mezhebi yaklaşımdan örnekler sunacağız. Mezhebi yaklaşımı negatif manada alınmamaktadır; zira yorumun olduğu yerde yöntemsel ve kuramsal anlamda okullaşmanın/mezhepleşmenin kaçınılmaz olduğu bir gerçektir.
Different points of views have emerged in the Islamic history regarding the number and interpretation of the ahkam verses in the Quran. It is a known fact that these interpretations stemming from the differentiation of fighi approaches and assumptions have lead to intense debates in the Shiite and Sunni interpretations. The study titled Ahkamu-l-Quran of Abu Bakr Ahmad bin Ali ar-Razi al-Jassas, a famous canonist and procedure drafter of the 4th-10th century is one reflecting the Sunni point of view significantly, as it is among the works of the earlier period, written in this area, and has a very large sphere of influence. The study titled Zubdetul-beyan fi Berahini Ahkami-l-Quran of famous Shiite scholar Ahmad ibn Muhammad Muhakkik al-Ardabili, who lived 6 centuries after Jassas is also a highly representative study in the field of interpretations of Shiite ahkams. In this study, Shiite and Sunni approaches to Quranic ahkam verses are addressed within the framework of specific examples. While discussing the approaches of these two interpretations exclusively in this study, we will also generally give examples from the sectarian approach to the Quran. The sectarian approach should not be understood negatively, as it is a fact that schooling / sectarianization is inevitable in methodical and theoretical sense where there is interpretation.
В истории ислама появились разные точки зрения на количество и интерпретацию аятов ахкам в Коране. Это известный факт, что эти интерпретации, вызванные различием фикхового подхода и принятий, приводят к интенсивным дискуссиям в шиитских и суннитских тафсирах. Эхкамуль-Коран знаменитого канониста и методиста Ханефи 4-го/10-го века Абу Бакра Ахмеда б. Али эр-Рази эр-Джессаса является исследованием, которое в значительной мере отражает суннитскую точку зрения, поскольку оно включает в себя как ранние работы, написанные в этой области, так и имеет очень широкую сферу влияния. Исследование известного шиитского ученого Ахмеда б. Мухаммада Мухаккика аль-Ардебили под названием Зубдетуль-бейан фи берахини ахкамиль-Коран также имеет большое влияние в области интерпретации шиитского ахкама. В этом исследовании будут рассмотрены шиитские и суннитские подходы к аятам ахкам Корана в рамках конкретных примеров. В то время как исследование с одной стороны в особенности рассматривает подход этих двух толкований, в целом мы также представим примеры из подхода течений к Корану. Подход течения не считается отрицательным, но это факт, что там, где есть интерпретация, разделение на учения/течения формально и теоретически является неизбежным.