AMEA akad. Z.M.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunda son iki onillikdə islamşünaslıq tədqiqatlarına dair Investigation of the Islamic studies over the last two decades at the Institute of Oriental Studies named after academician Z.M.Bunyadov of ANAS Об исследованиях, посвященных исламоведению, за последние два десятилетия в Институте Востоковедения имени акад. З.М.Буньядова
Xülasə
Şərq xalqlarının dini və mənəvi həyatı, Şərqdə müxtəlif ideoloji cərəyanlar İnstitut əməkdaşlarının sistematik elmi araşdırmalarının predmeti olmuşdur. 1998ci ildə Bakıda “Qafqazda İslam Sivilizasiyasi” mövzusunda keçirilən I Simpoziumda “AMEA akad. Z.M.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunda islamşünaslıq tədqiqatları haqqında” məruzə ilə çıxış etdim. O zamandan 20 ildən artıq vaxt keçib və İnstitutumuzda bu sahədə neçə-neçə yeni tədqiqat aparılıb, monoqrafiya və kitablar nəşr edilib, dissertasiyalar müdafiə edilib. Odur ki, hazırkı məruzənin məqsədi son iki onillikdə institutumuzda islamşünaslıq sahəsində aparılan yeni tədqiqatlar haqqında məlumat vermək və gələcək perspektivləri işıqlandırmaqdır.
Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra, institutun dini-fəlsəfi araşdırmalarla bağlı fəaliyyətində metodoloji baxımdan tamamilə fərqli yeni mərhələ başlanır. 1991-ci ildə müstəqil Azərbaycanda milli-mənəvi dəyərlərin mühüm tərkib hissəsi kimi, İslama maraq artdı. Bu maraq İslam tədqiqatlarının güclənməsinə səbəb oldu. 2001-ci ildən şöbəyə görkəmli islamşünas, filosof alim A.M.Məmmədov rəhbərlik etməyə başladı.
A.M.Məmmədovun “Din və ictimai fikir” şöbəsinə rəhbərlik etdiyi müddətdə Şərqşünaslıq İnstitutunda şöbə əməkdaşlarından R.Mürsəlovun, E.Həsənovanın, C.Xıdırovun İslam, Quran, Türkiyədə mövcud olan İslam haqqında müxtəlif kitablar nəşr edilmişdir. Nəşr olunan bu kitablar hər kəs tərəfindən maraqla qarşılanmışdır. Daha sonralar bu istiqamət daha da inkişaf etdirilmiş, tədqiqat işləri və məqalələr hazırlanaraq, ictimaiyyətə təqdim olunmuşdur. Bu kitablar içərisində A.M.Məmmədovun “İslam fundamentalizmi: mahiyyəti, əsas prinsipləri və təzahür formaları” (Bakı, 2004) və R.Ə.Mürsəlovun “Müasir İslam fundamentalizmi” (Bakı, 2004), “XX əsrin 80-90-cı illərində Türkiyədə İslamın problemləri” (E.Həsənova) və digərlərinin adlarını qeyd edə bilərik.
Hal-hazırda da institutumuzun Din və ictimai fikir şöbəsinin əməkdaşları həmin ənənəni davam etdirir, bu sahədə yeni-yeni monoqrafiyalar, tərcümə əsərləri yazırlar. Bu sahədə ən böyük uğurlardan biri “İslam ensiklopedik lüğəti”nin işıq üzü görməsidir. “İslam ensiklopedik lüğəti” AMEA Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru akad. G.Baxşəliyeva ilə t.f.d. Ə.Abbasovun birgə əməyi nəticəsində ərsəyə gəlmişdir.
Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra, institutun dini-fəlsəfi araşdırmalarla bağlı fəaliyyətində metodoloji baxımdan tamamilə fərqli yeni mərhələ başlanır. 1991-ci ildə müstəqil Azərbaycanda milli-mənəvi dəyərlərin mühüm tərkib hissəsi kimi, İslama maraq artdı. Bu maraq İslam tədqiqatlarının güclənməsinə səbəb oldu. 2001-ci ildən şöbəyə görkəmli islamşünas, filosof alim A.M.Məmmədov rəhbərlik etməyə başladı.
A.M.Məmmədovun “Din və ictimai fikir” şöbəsinə rəhbərlik etdiyi müddətdə Şərqşünaslıq İnstitutunda şöbə əməkdaşlarından R.Mürsəlovun, E.Həsənovanın, C.Xıdırovun İslam, Quran, Türkiyədə mövcud olan İslam haqqında müxtəlif kitablar nəşr edilmişdir. Nəşr olunan bu kitablar hər kəs tərəfindən maraqla qarşılanmışdır. Daha sonralar bu istiqamət daha da inkişaf etdirilmiş, tədqiqat işləri və məqalələr hazırlanaraq, ictimaiyyətə təqdim olunmuşdur. Bu kitablar içərisində A.M.Məmmədovun “İslam fundamentalizmi: mahiyyəti, əsas prinsipləri və təzahür formaları” (Bakı, 2004) və R.Ə.Mürsəlovun “Müasir İslam fundamentalizmi” (Bakı, 2004), “XX əsrin 80-90-cı illərində Türkiyədə İslamın problemləri” (E.Həsənova) və digərlərinin adlarını qeyd edə bilərik.
Hal-hazırda da institutumuzun Din və ictimai fikir şöbəsinin əməkdaşları həmin ənənəni davam etdirir, bu sahədə yeni-yeni monoqrafiyalar, tərcümə əsərləri yazırlar. Bu sahədə ən böyük uğurlardan biri “İslam ensiklopedik lüğəti”nin işıq üzü görməsidir. “İslam ensiklopedik lüğəti” AMEA Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru akad. G.Baxşəliyeva ilə t.f.d. Ə.Abbasovun birgə əməyi nəticəsində ərsəyə gəlmişdir.
Religion and spiritual life of the Eastern peoples and different ideological currents in the East have been the subject of systematic research. At the first conference on the topic Islamic Civilization in the Caucasus in 1998 in Baku, I made a presentation on Studies of Islamic Studies at the Institute of Oriental Studies named after Academician Z.M.Bunyadov of ANAS. 20 years have passed since this and many studies have been carried out, monographs and books have been published, and dissertations have been defended in our Institute in this field.
After Azerbaijan gained independence, a completely different stage in the studies of religious and philosophical sciences began at the Institute. In 1991, interest in Islam as part of the national and spiritual values was growing in independent Azerbaijan. This interest has led to increased Islamic research. Since 2001, an eminent Islamic scholar, philosopher, scholar A.M.Mammadov became the head of the department.
During the leadership of A.Mammadov in the Department of Religion and Social Thought at the Institute of Oriental Studies, various books were published about Islam, the Quran, about Islam in Turkey by R.Mursalov, E.Hasanova, J.Khydyrov. These published books have aroused great interest among readers. Among these books are the authors A.Mammadov Islamic Fundamentalism: Essence, Basic Principles and Forms (Baku, 2004), R.Mursalova Modern Islamic Fundamentalism (Baku, 2004), E.Hasanova Problems of Islam in Turkey in 80-90 years of the 20th century and etc.
Currently, employees of the Department of Religion and Social Thought of our Institute continue this tradition of writing new monographs and translations of the works. on this subject One of the biggest successes in this area was the publication of the Islamic Encyclopedic Dictionary. The Islamic Encyclopedic Dictionary was a joint work of the Director of the Institute of Oriental Studies named after Z.M.Buniyadov of ANAS G.Bakhshaliyeva and PhD. A.Abbasov.
After Azerbaijan gained independence, a completely different stage in the studies of religious and philosophical sciences began at the Institute. In 1991, interest in Islam as part of the national and spiritual values was growing in independent Azerbaijan. This interest has led to increased Islamic research. Since 2001, an eminent Islamic scholar, philosopher, scholar A.M.Mammadov became the head of the department.
During the leadership of A.Mammadov in the Department of Religion and Social Thought at the Institute of Oriental Studies, various books were published about Islam, the Quran, about Islam in Turkey by R.Mursalov, E.Hasanova, J.Khydyrov. These published books have aroused great interest among readers. Among these books are the authors A.Mammadov Islamic Fundamentalism: Essence, Basic Principles and Forms (Baku, 2004), R.Mursalova Modern Islamic Fundamentalism (Baku, 2004), E.Hasanova Problems of Islam in Turkey in 80-90 years of the 20th century and etc.
Currently, employees of the Department of Religion and Social Thought of our Institute continue this tradition of writing new monographs and translations of the works. on this subject One of the biggest successes in this area was the publication of the Islamic Encyclopedic Dictionary. The Islamic Encyclopedic Dictionary was a joint work of the Director of the Institute of Oriental Studies named after Z.M.Buniyadov of ANAS G.Bakhshaliyeva and PhD. A.Abbasov.
Религия и духовная жизнь восточных народов, разные идеологические течения на Востоке были предметом систематических научных исследований. На первой конференции на тему «Исламская цивилизация на Кавказе» в 1998 году в Баку я выступила с докладом «Об исследованиях исламоведения в институте Востоковедения имени акад. З. М. Буньядова НАНА». С того времени прошло 20 лет, и в нашем институте в этой области было проведено множество исследований, опубликованы монографии и книги, и защитились диссертации.
После обретения Азербайджаном независимости, в институте начался совершенно отличный, новый этап в исследованиях религиозно-философских наук. В 1991 году в независимом Азербайджане возрос интерес к исламу как части национально-духовных ценностей. Этот интерес стал причиной усиления исламских исследований. С 2001 года отделом стал руководить выдающийся исламовед, философ и ученый А. М. Мамедов.
В тот период, пока А. М. Мамедов возглавлял отдел Религии и общественной мысли в Институте востоковедения, были опубликованы различные книги об исламе, Коране, исламе в Турции, написанные сотрудниками Р. Мурсаловым, Э. Гасановой, Дж. Хыдыровым. Эти книги вызвали большой интерес среди читателей. В дальнейшем это направление еще больше развилось, были написаны и представлены обществу исследовательские работы и научные статьи. Среди этих книг можно отметить авторов А. Мамедова «Исламский фундаментализм: сущность, основные принципы и формы» (Баку, 2004), Р. Мурсалова «Современный исламский фундаментализм» (Баку, 2004), Э. Гасанову «Проблемы ислама в Турции в 80-90-ых годах XX века» и т.д.
В настоящее время сотрудники отдела Религии и общественной мысли нашего института продолжают эту традицию и пишут новые монографии и переводы произведений на эту теме. Одним из крупнейших успехов в этой области стало издание «Исламского энциклопедического словаря». «Исламский энциклопедический словарь» стал совместным трудом директора Института востоковедения имени З. М. Буньядова НАНА Г. Бахшалиевой и д.и.н. А. Аббасова.
После обретения Азербайджаном независимости, в институте начался совершенно отличный, новый этап в исследованиях религиозно-философских наук. В 1991 году в независимом Азербайджане возрос интерес к исламу как части национально-духовных ценностей. Этот интерес стал причиной усиления исламских исследований. С 2001 года отделом стал руководить выдающийся исламовед, философ и ученый А. М. Мамедов.
В тот период, пока А. М. Мамедов возглавлял отдел Религии и общественной мысли в Институте востоковедения, были опубликованы различные книги об исламе, Коране, исламе в Турции, написанные сотрудниками Р. Мурсаловым, Э. Гасановой, Дж. Хыдыровым. Эти книги вызвали большой интерес среди читателей. В дальнейшем это направление еще больше развилось, были написаны и представлены обществу исследовательские работы и научные статьи. Среди этих книг можно отметить авторов А. Мамедова «Исламский фундаментализм: сущность, основные принципы и формы» (Баку, 2004), Р. Мурсалова «Современный исламский фундаментализм» (Баку, 2004), Э. Гасанову «Проблемы ислама в Турции в 80-90-ых годах XX века» и т.д.
В настоящее время сотрудники отдела Религии и общественной мысли нашего института продолжают эту традицию и пишут новые монографии и переводы произведений на эту теме. Одним из крупнейших успехов в этой области стало издание «Исламского энциклопедического словаря». «Исламский энциклопедический словарь» стал совместным трудом директора Института востоковедения имени З. М. Буньядова НАНА Г. Бахшалиевой и д.и.н. А. Аббасова.