Əhməd Bəy Ağaoğlu Düşüncəsinə Görə, İslamin Şərqin İnkişaf Prosesində Rolu
The Role Of Islam In The Development Of The East, According To Ahmad Aghaoghlu
Роль Ислама В Процессе Развития Востока По Мнению Ахмед Бека Агаоглу
Həyatının son illərini Türkiyədə yaşayan, burada elmi fəaliyyətlə məşğul olan böyük mütəfəkkir, türk ideologiyasının təmsilcisi, şərqşünas alim Əhməd bəy Ağaoğlunun dini görüşlərinin yerli tədqiqatçılar tərəfindən geniş şəkildə araşdırılmaması bizi bu məqaləni yazmağa sövq etdi. XX əsrin əvvəllərində ictimai-siyasi həyatda sərbəst, cəsarətli düşüncələri ilə seçilən Əhməd bəy Ağaoğlu hər zaman zəngin, fərqli dünyagörüşünə sahib olan bir ziyalı alim kimi müasirləri arasında böyük nüfuza sahib olmuşdur.
Məqalədə Əhməd Ağaoğlunun İslam dini ilə bağlı görüşləri Şərq dünyasının inkişafındakı əhəmiyyətinə dair müqayisə obyektinə çevrilib. Dövrünün ziyalıları ilə müqayisədə islamçılığa ən çox əhəmiyyət verən mütəfəkkir alim məhz Əhməd bəy Ağaoğludur. Onun milliyyətçiliyin formalaşmasında dinin əhəmiyyətinə dair fikirləri də məqalənin tədqiq etdiyi məsələlər arasında yer alıb. Əhməd bəy Ağaoğlu cəmiyyətin, millətin inkişaf prosesində dinin, xüsusilə də müsəlman cəmiyyətinin inkişafında İslam dininin böyük əhəmiyyətə malik olduğunu hər zaman vurğulamışdır.
The lack of a comprehensive study by local scholars of the religious views of the great thinker and representative of Turkic ideology, Ahmad Aghaoghlu, who lived in Turkey in the last years of his life and was engaged in scientific activities, prompted us to write this article. Ahmad Aghaoghlu, who was distinguished by his free and bold thinking in public political life at the beginning of the 20th century, has always enjoyed a great reputation among his contemporaries as an intelligent scientist with a rich and different worldview.
The object of comparison in the article is the views of Ahmad Aghaoghlu about Islam and the importance of his religious views in the development of the eastern world. Ahmad Aghaoghlu is the scientist and thinker who attached more importance to Islam than the intellectuals of his time. His thoughts on the importance of religion in the formation of nationalism are also among the issues examined in the article. Ahmad bay Aghaoglu always emphasized the importance of religion in the process of nation development, and, in particular, Islam in the development of Muslim society.
Отсутствие всестороннего изучения местными исследователями религиозных взглядов, великого мыслителя и представителя тюркской идеологии Ахмед бека Агаоглу, который в последние годы своей жизни жил в Турции и занимался здесь научной деятельностью, побудило нас написать эту статью. Ахмед бек Агаоглу, который отличался своим свободным и смелым мышлением в общественной политической жизни в начале 20-го века, всегда пользовался большой репутацией среди своих современников как интеллигентный ученый с богатым мировоззрением, отличающимся от других.
В статье предметом сравнения стали взгляды Ахмеда Агаоглу об Исламе и важности его религиозных взглядов в развитии восточного мира. Именно Ахмед бек Агаоглу является ученым-мыслителем, который придавал значение Исламу больше, чем интеллектуалы его времени. Его мысли о важности религии в формировании национализма также входят в число вопросов, исследуемых в статье. Ахмед бек Агаоглу всегда подчеркивал важность религии в процессе развития нации, и, в частности, Ислама в развитии мусульманского общества.
Akçura Yusuf. (2001). “Yeni Türk Devletinin Öncüleri” (1928 yılı yazıları), Ankara Kültür Bakanlığı Yayınları. (s. 200-228).
Hüseynli Şanezer. (2003). Türk dünyasinin büyük mütefekkiri Ahmet bey Ağaoğlunun biografisinden bazı makamlar. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler dergisi /9. (s. 229-235).
Ağaoğlu Samet. (1940). “Babamdan hatıralar” Ankara: Zerbamat Matbaası.
Gökuş Şeref. (2013). Ahmet Ağaoğlu hayatı eserleri ve din eğitim- öğretim görüşleri. Toplum bilimleri 7/ (13).
Landau Jacob M. (2000). “Kültürel ve Siyasi Pan Türkizm” Yeni Tür- kiye. Ankara.
Aslan Betül. (2000). l.Dünya savaşı esnasında Azerbeycan türkleri- nin Anadolu türklerine “Kardaş Kömeği (yardımı)” ve Bakü Müslüman Cemi- yet-I Hayriyesi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
Şimşir Bilal. (1985). Malta Sürgünleri. Ankara: Bilgi Yayınları.
Demirci Fatih. (2001). Bir siyasal düşünür olarak Ahmet Ağaoğlu (1869-1939). Liberal düşünce. 3 aylık dergi, yıl 6, sayı 23.
Yılmaz Murat. (1993). Ahmet Ağaoğlu ve Liberalizm anlayışı. Türkiye Günlüğü. (s. 56-71).
Sakal Fahri. (1999). Ağaoğlu Ahmed Bey. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi İrşad.
https://kanal24.az/?l=az&m=xeber&id=2193
Şaban Öz. (2009). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Medeniyet Tasavvurları-Ahmet Ağaoğlu (1869-1939) özelinde. İstanbul. Turkish Studies İnter- national periodical for the languages, literature and history of Turkish Or Turcik. volume4/3. (s.1794-1803).
Ağaoğlu Ahmet Bey. “İslamda Dava-Yı Milliyet”, C 2. Türkiyede is- lamcılık düşüncesi. İstanbul.
Öğün Süleyman Seyfi. (2000). Türk politik kültürü. İstanbul. Alfa Ya- yinlari.
Ağaoğlu Ahmet bey. (1972). Üç Medeniyyet. İstanbul. Doğu Kitab evi. (s. 29-43).
Mert Muhit. (2006). Osmanlidan Cumhuriyete geçiş sürecinde Ah- met Ağaoğlunun dini düşünceleri. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergi- si. cilt5. sayi 10. (s. 7-27).
Toplam 18 kaynakça bulunmaktadır.
Daha Fazla Referansı Göster
İndir
Makale Bilgileri
- Makale Türü Bildiriler
- Gönderildi Ağustos 11, 2019
- Yayım Tarihi Eylül 20, 2019
- Sempozyum Cilt 1 Sempozyum 1 (2019)
- Bölüm Bildiriler
Əhməd Bəy Ağaoğlu Düşüncəsinə Görə, İslamin Şərqin İnkişaf Prosesində Rolu. (2019). Doğumunun 150. Yılında Türk Dünyasının Görkemli İçtimaî Siyasî Hadimi Ahmet Ağaoğlu Sempozyumu, 1(1), 227-238. https://symposium.ait.edu.az/ahmed-agaoglu/article/view/145